Sporen van vroomheid

20 april 2018 | 1 reactie

Sporen van vroomheid

SPOREN is de titel van de expositie die op dit moment in Noordwjk wordt gehouden. Vier plaatselijke kunstenaars exposeren in de Rozemarijnschuur op het landgoed Calorama. Decennia lang was het landgoed gesloten voor publiek. Een enkeling wist wat er achter de hoge omheining schuilging, maar na het overlijden van de laatste bewoner is er af en toe gelegenheid om het landgoed te betreden.

Spoor van verhalen
Vol van verhalen en betekenissen is deze geheimzinnige plek. Eén van de oudste geschiedenissen vertelt over de onthoofding van de heilige Jeroen. Vanuit Ierland gekomen, kerstende hij Noordwijk en omgeving. In latere tijden kwam Noordwijk tot bloei door de kruidenteelt in handen van vrouwelijke kloosterlingen. Ze verwerkten de kruiden in de Rozemarijn schuur, de plek van de expositie.
Fotograaf Monica Stuurop liet zich inspireren door deze verhalen. In haar beelden trekt ze een spoor vanuit de geschiedenis naar vandaag. Ze zocht naar een verbeelding van de kloosterzusters die met de kruidenteelt verbonden zijn. Zelf spreekt ze over dit werk als de verbeelding van de ‘vrome vrouwen’.

Sporen uit de kunst en religie
We zien de vrouwen op de rug, met ieder een kruid hierop afgebeeld. Ze zijn bijna naakt.  De doek op hun hoofd bedekt een deel van het haar en ter hoogte van de billen is er eveneens een doek. De pose doet denken aan klassieke meesterwerken zoals dit werk van Edgar Degas, ‘na het bad’.
De vrouwen zijn alle drie onherkenbaar, maar volstrekt individueel. Toch wordt haar individualiteit niet in eerste instantie opgeroepen door haar lichamen, maar door de verschillende doeken, onderscheiden poses en de afbeeldingen van de kruiden.
De verwijzing naar historische schilderkundige werken, versterkt door de donkere achtergrond, met het licht dat als voorzichtige aureolen de hoofden omstraalt, roept bij mij iets religieus op. De lichamen vertellen ieder een eigen verhaal, als heiligen die worden afgebeeld met specifieke attributen, waardoor de kijker op het spoor komt van de betekenis. Als ik dichterbij de werken kom zie ik dat de fotograaf geen enkel lijntje, vlekje of litteken heeft geretoucheerd. Kwetsbare naakte lichamen, die haar levens in dienst stellen van haar geloof en de kruiden.

Spoor naar eigentijdse vroomheid
Wat me bijzonder raakt is dat de naaktheid gecombineerd gaat met vroomheid, lichamelijkheid met geloof. Wel is in de kunst en in de kerk de afbeelding van de naakte Christus, maar zover ik weet heeft hij geen vrouwelijk naakt als tegenbeeld. In ieder geval niet een beeld dat in het collectief geheugen gegrift staat.
Ontroerd door deze beelden krijg ik de neiging om bij elk van de vrouwen een kaarsenrek neer te zetten, zodat in een onuitgesproken gebed, door het aansteken van een kaarsje,  mensen om de kracht van de afgebeelde kruiden kunnen vragen. Mijn eigen kaarsje zal er één zijn van dankbaarheid om deze innige beelden, waarin het lichaam eindelijk een vanzelfsprekende verbinding aangaat met vroomheid.

Meer sporen ontdekken?
Wil je meer sporen ontdekken in deze en andere kunst, bezoek dan de expositie. Je bent welkom van 20 april tot en met 22 april van 11.00 tot 21.00 uur in de Rozemarijnschuur op landgoed Calorama. De kunstenaars zien er naar uit jou te ontmoeten.

1 Reactie

Een reactie versturen

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *