achterkant: Go set a Watchman

Sinds ik het boek van Harper Lee ‘Go set a wachtman’ (Jesaja 21: 6) heb gelezen, is het net of deze tekst elke dag tegen mij spreekt. Ga heen, zet een wachter, bij je ogen, bij wat je ziet…en oordeel zelf!
Ik zie mensen op de vlucht, ik zie mensen die vluchtelingen aanvallen, ik zie kinderen huilen, ik zie kinderen die geslagen worden, ik zie boze gezichten en afwezige getraumatiseerde blikken, ik zie woorden van welkom en woorden vol van haat.
Het duizelt me en ik raak in de war. Wie zegt wat, en wat is waar? Durf ik zelf nog wel te spreken?
Kan ik, en durf ik op mijn eigen benen te gaan staan, zoals de hoofdpersoon in het boek, Jean Louise Finch?

Breuk
Jean Louise raakt vervuld van woede tegen haar vader. Ze had hem op een voetstuk gezet, omdat hij haar niet geleerd had in kleur te denken, terwijl de segregatiewetten in het Zuiden van Amerika nog volop golden. Hij was haar grote voorbeeld, haar hoop, haar stuur bij het bepalen van haar eigen ethiek. Als ze op haar 26e merkt dat haar vader een hele andere kijk heeft, keert ze zich van hem af in walging.
Na een knetterende ruzie met haar vader, is het haar oom, die haar hartgrondig op haar eigen benen zet. Hij houdt haar de bittere en eerlijke les voor, dat ieder mens een eiland is en ieder mens zelf verantwoordelijk is voor zijn eigen geweten. De jonge vrouw kan niet langer zich beroepen op het morele kompas van haar vader, het is nu aan haarzelf.  Zij is zelf de wachter, die verspiedt hoe het in de wereld er voor staat en daar keuzes in heeft te maken.

Verbondenheid
Ze moet het helemaal zelf weten hoe zij, dat wat ze ziet, beoordeelt en hoe ze daar mee omgaat. De ontdekking dat ook haar vader zijn eigen wachtpost is en daardoor verantwoordelijk is voor zijn eigen gedachten en daden, hersteld iets van de band tussen vader en dochter. Ze delen samen dezelfde wereld, vol van racisme en haat. Ze delen samen dezelfde verantwoordelijkheid. Dat vraagt ook aan de jonge vrouw, hoe ingewikkeld ook, om een volwassen houding, die ze laat zien, als ze in stilte hem welkom heet als lid van het menselijk ras.

Welkom
Hoe ingewikkeld ook, ik realiseer me, dat er geen andere weg is, in dit mijnenveld van meningen, boosheid en geweld. Hoe lastig ook, dat is, denk ik wat er te doen is in mijzelf: Ga heen, zet een wachtpost! Kijk, oordeel, kies je eigen weg en zeg: Welkom bij de mensen!